คำว่า"ตกสะดุ้ง"ไม่ได้เป็นอาการตกใจอะไรหรอกครับ...แต่"ตกสะดุ้ง" หรือ"ตกกะดุ้ง" แปลว่าการหาปลา ที่ภาษาภาคกลางเรียกว่าการ "ตกยอ"หรือ"ยกยอ"(หาปลา) นั้นเองครับ...
ตอนเด็ก...ผมอยู่ที่ จ.สกลนครครับ บ้านอยู่ในเมืองคุ้ม วัดโพธิชัย ในเมือง จ.สกลนคร ซึ่งอยู่ใกล้ๆกับหนองหาน เดิน จากบ้านไปหนองหานก็ ประมาณ สัก 1 กิโลเมตรก็ถึงแล้วหล่ะครับ ผมอยู่กับยายที่สกลฯ ซึ่งยายแกจะมีกิจกรรมให้ได้ทำเป็นประจำแหละครับ...ซึ่งผมก็ชอบด้วยแหละ... และเป็นการหาอาหารการกิน แบบเศรฐกิจพอเพียง จริงๆครับนั้นคือการออกไปตกสะดุ้ง..ที่หนองหาน
![]() |
หนองหาน จ.สกลนครครับ
|
ยาย...จะเตรียมตัวก่อนไปตกสะดุ้ง...และให้ผมเตรียมด้วยคือ สะดุ้ง(ยอ) ลักษณะเป็นตาข่ายสี่เหลี่ยมจตุรัส ซึ่งยายจะเอาไปย้อมยางมะตอยให้เป็นสีดำไว้แล้ว เข้าใจว่าคงจะให้สีกลมกลืนกับธรรมชาติมากที่สุด ซึ่งยายจะเตรียมให้ผมด้วยเป็นสะดุ้ง เล็กๆ ตาข่ายนั้นจะผูกติดกับไม้ไผ่ทั้งสี่มุม(ขาสะดุ้ง)...ที่เหลาอย่างเรียบร้อย ยาวประมาณ 2-3 เมตรเห็นจะได้ซึ่งแล้วแต่ขนาดของสะดุ้งครับ...และลำไม้ไผ่ เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 นิ้ว ไว้เป็นขาหลัก สำหรับยกสะดุ้งครับ (ดูจากภาพด้านล่างก็ได้ครับ...)
![]()
![]() |
บริเวณหนองหาน ในปัจุบันครับ
|
ปลาที่ตกได้ส่วนมากจะเป็นปลาขาว(ปลาเพียนขาว),ปลาหลด(ปลากระทิง),ปลาคับของหรือปลาคาบของฯลฯ
![]() |
ปลาคับของหรือปลาคาบของ
|
ตกสะดุ้ง...ตั้งแต่เช้าจน 1 ทุ่มหรือ 2 ทุ่มโน้นแหนะครับถึงกลับบ้านถ้าวันไหนหมานหน่อย...ปลาแทบเต็มข้องเลยหล่ะครับ...แบกกลับบ้านหลังแอ้เหมือนกัน...พอได้ปลามาก็เทใส่กะละมัง คัดแยกเลยครับ ปลาขาวก็ทำการผ่าท้องควักไส้ แยกไข่ปลา,เครื่องในปลา(รวมขี้ปลาด้วย)เพื่อทำเป็นหมกไข่ปลา หมกขี้ปลา ส่วนตัวปลาก็ย่างกินหรือหมักเกลือตากแห้งไว้กินได้ครับ ปลาคับของ และปลาหลดแกงใส่ใบมะขามอ่อนแซบอีหลีครับ...ปลาหลดปิ้งก็แซบหลาย ปลาคับของถ้าเหลือก็นำไปตากแดดไว้ทอดกินครับกินทั้งก้างสุดยอดมากครับ...เอ่อ..บางครั้งถ้าใช้สะดุ้งตาถี่หน่อยอาจจะได้กุ้งนำมาทำก้อยกุ้ง... คักขนาด ปลากระเดิดก็มีนะ(ปลากระดี่) บางครั้งก็ติดงูตาแหมา(งูปลา) ตกใจเหมือนกัน...
ผมโชคดีมากครับ...ที่มียายคอยสอนให้รู้จักหากินตั้งแต่เด็กๆ...ผมคิดว่าผมไม่มีวันอดตายหรอกครับชาตินี้...ไม่มีเงิน มีทองไม่เป็นไร แต่ให้ใจคิดทำมาหากินเป็นพอเดี๋ยวเงินทองก็ตามมาเองแหละครับ... โชคดี สุขภาพแข็งแรงทุกท่านครับ
